اجزای هواساز و عملکرد قطعات آن

هواساز از قطعاتی مانند فیلتر، کویل سرمایی و گرمایی، فن، دمپر، مبدل حرارتی، رطوبت زن و رطوبت گیر، سیستم کنترل هوشمند و سنسورها تشکیل شده است. هر بخش وظیفه خاصی دارد، به عنوان مثال فیلترها هوا را تصفیه می کنند، کویل ها دما را تنظیم می کنند، فن جریان هوا را به حرکت درمی آورد و سیستم کنترل، عملکرد همه اجزا را هوشمندانه مدیریت می کند تا در نهایت هوایی سالم و مطبوع در فضا تامین شود. در ادامه به بررسی بیشتر عملکرد هر بخش از دستگاه هواساز می پردازیم:

برای آشنایی بیشتر با هواساز و انواع آن می توانید مقاله هواساز چیست؟ در سایت مهاجر را مطالعه نمایید.

فیلتر هواساز و نقش آن در تصفیه هوا

فیلتر هواساز نقش اصلی را در فرآیند تصفیه هوا بر عهده دارد و وظیفه آن تضمین پاکی و سلامت هوای عبوری از دستگاه است. در هنگام عبور جریان هوا از فیلتر، ذرات معلق، گردوغبار، آلودگی ها، باکتری ها و سایر مواد آلاینده در سطح فیلتر جذب می شوند و تنها هوای پاک اجازه عبور پیدا می کند. عملکرد فیلتر هواساز در تصفیه هوا شامل چند بخش مهم است:

• تصفیه هوا: فیلتر با جذب ذرات آلاینده، گردوغبار و میکروارگانیسم ها، هوایی سالم و پاک را برای محیط فراهم می کند.
• محافظت از تجهیزات داخلی: جلوگیری از نفوذ آلودگی و ذرات ریز به اجزای داخلی مانند کویل، فن و کانال ها باعث می شود راندمان دستگاه حفظ شده و عمر مفید آن افزایش یابد.
• افزایش راندمان سیستم: تمیز ماندن مسیر عبور هوا باعث می شود جریان هوا با مقاومت کمتر عبور کرده و در نتیجه مصرف انرژی کاهش یابد.
• حفظ کیفیت هوای خروجی: وجود فیلتر مناسب تضمین می کند که هوای توزیع شده در فضا بدون بو، گردوغبار یا آلودگی باشد و کیفیت هوای محیط در سطح مطلوب باقی بماند.

کویل سرمایی و گرمایی هواساز

پس از عبور هوا از فیلتر و حذف ذرات معلق، نوبت به مرحله تنظیم دمای هوا می رسد. این وظیفه توسط بخشی مهم به نام کویل سرمایی و گرمایی انجام می شود. کویل ها از لوله های مسی یا آلومینیومی ساخته می شوند که درون آن ها آب سرد، آب گرم یا مبرد جریان دارد. هنگام عبور هوا از سطح این لوله ها، تبادل حرارتی بین هوا و سیال داخل کویل انجام شده و در نتیجه دمای هوا افزایش یا کاهش می یابد.

در کویل سرمایی، سیال درون لوله ها سرد است و این بخش  معمولا به چیلر متصل می شود. با عبور هوا از روی سطح سرد کویل، دمای آن کاهش یافته و رطوبت اضافی نیز از بین می رود. به همین دلیل، کویل سرمایی در فصل تابستان یا در فضاهایی با دمای بالا برای خنک سازی و کنترل رطوبت مورد استفاده قرار می گیرد.

در مقابل کویل گرمایی حاوی آب گرم یا بخار است. عبور هوا از سطح گرم این کویل باعث افزایش دمای آن شده و در نتیجه هوای خروجی گرم و مطبوع می شود. این نوع کویل بیشتر در فصل زمستان یا در محیط های سرد برای تامین گرمایش و ایجاد دمای مطلوب کاربرد دارد.

فن هواساز و نقش آن در جریان هوا

فن هواساز وظیفه ایجاد جریان هوا و هدایت آن در مسیر فیلتر، کویل ها و کانال های تهویه را دارد که بدون وجود فن، هیچ حرکتی در جریان هوا اتفاق نمی افتد و کل سیستم عملا غیرفعال خواهد بود. فن با ایجاد اختلاف فشار بین ورودی و خروجی دستگاه، هوای تصفیه شده و تنظیم شده را در کانال ها به گردش درمی آورد و به فضاهای مختلف ساختمان می رساند. این قطعه باید بتواند بر مقاومت ناشی از فیلترها، کویل ها، دمپرها و طول کانال ها غلبه کند تا جریان هوا به صورت یکنواخت در کل سیستم برقرار بماند.

دمپر هواساز و نقش آن در کنترل جریان هوا

دمپر وظیفه دارد میزان عبور جریان هوا را در بخش های مختلف تنظیم کند و با کنترل دقیق مقدار هوای تازه، هوای برگشتی و هوای خروجی نقش مهمی را در متعادل سازی فشار هوا و بهینه سازی مصرف انرژی ایفا می کند. دمپرها از چند تیغه یا پره متحرک تشکیل شده اند که با تغییر زاویه خود، مسیر عبور هوا را باز یا بسته می کنند. این تیغه ها می توانند به صورت دستی یا اتوماتیک کنترل شوند. در سیستم های مدرن دمپرها  معمولا به سیستم کنترل هوشمند متصل اند تا به صورت خودکار بر اساس دمای محیط، فشار داخلی یا میزان هوای تازه مورد نیاز تنظیم شوند.

مبدل  حرارتی هواساز 

یکی از فناوری های پیشرفته در هواسازهای مدرن، استفاده از مبدل حرارتی یا واحد بازیافت انرژی است. این بخش به شکلی طراحی شده که گرمای هوای خروجی از ساختمان را بدون تماس مستقیم، به هوای تازه ورودی منتقل می کند. به این ترتیب در فصول سرد هوای ورودی پیش گرم و در فصول گرم پیش خنک می شود. این فرایند موجب کاهش چشمگیر مصرف انرژی و افزایش راندمان سیستم تهویه می گردد. به طور کلی مبدل حرارتی در هواساز باعث می شود در زمستان هوای تازه قبل از ورود گرم تر و در تابستان خنک تر و مطلوب تر وارد سیستم شود.

رطوبت زن و رطوبت گیر در هواساز

یکی از پارامترهای مهم در کیفیت هوای داخل ساختمان، رطوبت نسبی هوا است. میزان رطوبت تاثیر مستقیمی بر آسایش حرارتی، سلامت انسان و عملکرد تجهیزات الکترونیکی دارد. به همین جهت در هواسازها از رطوبت زن و رطوبت گیر برای حفظ رطوبت در محدوده استاندارد استفاده می شود. در مناطق مرطوب یا فصل تابستان معمولا لازم است رطوبت هوای ورودی کاهش یابد تا احساس چسبندگی و گرمای بیش از حد در فضا ایجاد نشود. رطوبت گیرها این وظیفه را بر عهده دارند و با روش هایی مانند تقطیر، جذب مواد رطوبت گیر یا استفاده از کویل سرمایی، رطوبت اضافی هوا را می گیرند. در نتیجه سبب کاهش میزان رطوبت، بهبود آسایش حرارتی و جلوگیری از رشد قارچ و باکتری خواهد شد.

سیستم کنترل هوشمند و سنسورهای هواساز

در هواسازهای مدرن، سیستم کنترل و مجموعه سنسورها نقش مغز دستگاه را دارند و عملکرد تمام اجزا را به صورت هوشمند و خودکار پایش می کنند تا بهترین شرایط محیطی با کمترین مصرف انرژی فراهم شود. عملکرد سیستم کنترل به این صورت است که درون هواساز سنسورهای دقیق دما، رطوبت، فشار و سرعت جریان هوا نصب می شوند. داده های آن ها به کنترلر مرکزی یا سیستم مدیریت ساختمان ارسال شده و بر اساس تحلیل این اطلاعات، تنظیمات لازم به صورت خودکار انجام می شود تا هوایی مطبوع و متعادل در فضا تامین گردد. دستورات اصلی سیستم کنترل شامل موارد زیر است:

• تنظیم سرعت فن ها برای کنترل حجم جریان هوا
• فعال یا غیرفعال کردن کویل های سرمایی و گرمایی بر اساس دمای محیط
• باز و بسته کردن دمپرها برای تنظیم میزان هوای تازه و برگشتی
• فعال سازی رطوبت زن یا رطوبت گیر در صورت نیاز

عایق صوتی و حرارتی بدنه هواساز

بدنه هواساز وظیفه محافظت از اجزای داخلی و جلوگیری از انتقال صدا و حرارت را بر عهده دارد. برای این منظور، بدنه از ورق گالوانیزه مقاوم ساخته می شود و میان جداره های آن از عایق صوتی و حرارتی با کیفیت بالا استفاده می گردد. عایق حرارتی از اتلاف انرژی در فرآیند سرمایش و گرمایش جلوگیری کرده و مانع تبادل حرارت بین هوای داخل هواساز و محیط بیرون می شود؛ در نتیجه راندمان سیستم افزایش یافته و مصرف انرژی کاهش می یابد. از سوی دیگر، فن ها و جریان هوا ممکن است صدای قابل توجهی تولید کنند. وجود عایق صوتی مناسب در جداره ها و درب دستگاه باعث جذب و کاهش این صداها می شود و عملکرد هواساز در فضاهای داخلی مانند ادارات، هتل ها و بیمارستان ها بدون ایجاد آلودگی صوتی انجام می گیرد.

کلام آخر

در مجموع هر بخش از هواساز نقشی حیاتی در تصفیه، تنظیم دما، رطوبت و فشار هوا دارد. هماهنگی دقیق میان این اجزا باعث می شود سیستم تهویه بتواند هوایی سالم، آرامش بخش و با مصرف انرژی بهینه در فضاهای مختلف ایجاد کند. آشنایی با اجزای هواساز و عملکرد قطعات آن به شما کمک میکند اطلاعات کافی درباره این دستگاه داشته باشید تا هنگام خرید هواساز، نصب و نگهداری از آن به بهترین شکل عمل کنید.