تعریف تبرید
تبرید یا سردسازی عبارت است از: «ایجاد شرایط مناسب برای کاهش دمای یک مکان (یا یک ماده) نسبت به محیط آن» به بیان دیگر تبرید «انتقال گرما از یک محیط با دمای پایین به یک محیط با دمای بالاتر است.»سردسازی را میتوان از چند دیدگاه …
تبرید یا سردسازی عبارت است از: «ایجاد شرایط مناسب برای کاهش دمای یک مکان (یا یک ماده) نسبت به محیط آن» به بیان دیگر تبرید «انتقال گرما از یک محیط با دمای پایین به یک محیط با دمای بالاتر است.»
سردسازی را میتوان از چند دیدگاه دسته بندی نمود.
یک طبقه بندی روشهای اساسی سردسازی به شکل زیر است:
1. سردسازی مدار باز
2. سردسازی مدار بسته
3. سردسازی به روشهای ویژه
- سردسازی مدار باز
وقتی یک تکه یخ را در داخل یک لیوان قرار میدهید تا آب خنک شود.
با این روش دمای آب از طریق تماس مستقیم سردتر گردیده است. همچنین چنانچه یک تکه یخ را برابر یک پنکه قرار دهید و وزش پنکه را به سمت خود قرار دهید حس می کنید که قالب یخ کمک به خنکتر شدن بیشتر هوا میکند. انتقال غیر مستقیم گرما توسط جسم سوم یعنی هوایی که بین ماده سرد (یخ) و جسمی که میخواهند خنک شود (شما) صورت میگیرد. کولر آبی از همین روش پیروی میکند.
- سردسازی مدار بسته
در این روش گرما را از یک محیط با دمای پایین به یک محیط با دمای بالا انتقال میدهیم در این روش نیاز به کار خارجی داریم.
همان طور که میدانیم گرما از یک محیط با دمای بالاتر به یک محیط با دمای پایینتر به خودی خود انتقال مییابد و نیاز به کار نیاز به کار داریم ولی چنانچه بخواهیم عکس این کار را انجام دهیم حتما نیاز به کار داریم. (قانون دوم ترمودینامیک)
دمای بالا و پایین را میتوان به بالا و پایین یک تپه تشبیه نمود که آب از بالای تپه به پایین به خودی خود سرازیر میشود و حتی میتواند یک توربین را بچرخاند ولی برای انتقال آب از پایین به بالا نیاز به کار داریم.
پرکاربردترین سردسازی با این روش سیستم تراکمی و سیستم جذبی میباشد. این روش خود به دو دسته کلی مدار بخار و مدار گاز تقسیم می شود.
- سردسازی با مدار بسته بخار
این روش نیز خود به دو دسته سیستم تبرید تراکمی و سیستم تبرید جذبی دسته بندی میشود.
سیستم تبرید تراکمی
در این سیستم مقداری گرما در اواپراتور جذب و مقدار بیشتری گرما در کندانسر دفع میگردد.
سیستم تبرید جذبی
در اوایل قرن بیستم سیستم تبرید جذبی آب ــ آمونیاک بسیار محبوب بود ولی با توسعه سیستم جذبی با سیستم تراکمی کاربرد آن کم شد ولی مجددا استفاده آب ــ لیتیوم برماید به دلیل استفاده از گرمای اضافی در محیط های صنعتی و همچنین در جایی که گاز بیش از برق در دسترس است مورد استفاده قرار میگیرد.
- سردسازی با مدار بسته گاز
زمانی که ما از یک گاز به عنوان سیال در سیکل تبرید استفاده میکنیم ولی گاز تبخیر و تقطیر نمیشود و به همان حالت میماند آن سیکل را سیکل گاز مینامند. پرکاربردترین گاز در این سیکل هوا میباشد.
- سردسازی به روش های ویژه
روشهایی دیگر نیز برای سردسازی وجود دارند که برخی از آنها بازده کمی داشته و برخی نیز برای سیستمهای دمای پایین به کار میروند. از معروفترین این سیستمها میتوان سردسازی ترموالکتریک، سردسازی مغناطیسی، سردسازی نوری و سردسازی گرما ــ صوتی را نام برد.