شوفاژ چگونه کار می کند؟

شوفاژ چیست و چگونه کار می کند؟

در سیستم حرارت مرکزی که با عنوان شوفاژ مطرح می‌شود. در محلی به نام موتور خانه دستگاه‌هایی از قبیل دیگ، مشعل، پمپ و... نصب شده و حرارت به سیال واسطه که می‌تواند آب باشد منتقل گردیده سپس  پمپ موجود در موتور خانه آب گرم را توسط لوله کشی به داخل اتاق‌ها هدایت نموده و وارد رادیاتورهای مستقر در اتاق می‌کند. این رادیاتورها گرما را به اتاق منتقل کرده و در نتیجه دمای آب کاهش می‌یابد و آب توسط لوله برگشت به طرف موتور خانه رفته و برای جذب مجدد گرما به داخل دیگ هدایت می‌شود و بار دیگر این سیکل و چرخه تکرار می‌شود. یکی از راه های ایجاد گرمایش در محیط استفاده از شوفاژ می باشد. بنابراین شناخت تمام قسمت های مهم شوفاژ و نحوه کار آن مفید خواهد بود. در قسمت پایینی شوفاژ یک شیر وجود دارد. اما سوالی که در اینجا به وجود می آید این است که کاربرد شیر پایین شوفاژ چیست؟ در جواب این سوال باید گفت که این شیر برای بازکردن و بستن آب برگشتی به رادیاتور مورد استفاده قرار می گیرد.

تنظیم شیر پایین رادیاتور شوفاژ چگونه است؟

سه دسته شیر در رادیاتور شوفاژ وجود دارد و تنظیم شیر پایین رادیاتور شوفاژ به جهت خروج آب گرم یا تخلیه رادیاتور در فصل تابستان که هوا گرم است استفاده می گردد. این شیرها با نام شیر زانویی رادیاتور نیز شناخته می شوند. و زمانی استفاده می شود که شما می خواهید دمای رادیاتور را تغییر دهید و یا مدتی آن را متوقف کنید. زمانی که شیر را می بندید آب ورودی بقیه رادیاتور سریع تر شده و گرمای بیشتری را در خود نگه می دارد. بنابراین در محیط هایی که به گرمای کمتری نیاز است می توانید با این روش می توان آن را کنترل نمود.

بستن شیر رادیاتور شوفاژ در تابستان

در برخی موارد ممکن است رادیاتور محل کار یا منزلتان در تابستان هم گرم باشد. در این حالت یکی از رایج ترین کار برای رفع این مشکل بستن شیر رادیاتور پکیج در فصل تابستان می باشد. البته اگر تنظیمات درستی انجام شود نیازی به بستن شیر نخواهد بود. 

وظیفه شیرهای پایین رادیاتور

شیر پایین رادیاتور برای تنظیم مقدار آب برگشتی به سمت پکیج یا موتورخانه می باشد که توسط فرد قابل لمس و شناخته شده نیستند به همین دلیل است که برخی فکر می کنند این شیر کارایی خاصی ندارد و آن را می بندند. در صورتی که این شیر برگشت رادیاتور برای راحتی تعادل رادیاتورها تعبیه شده است.

نحوه کار دمای شوفاژ

اصولا در سیستم حرارت مرکزی که از آب گرم استفاده می‌شود دمای خروجی آب از دیگ 180 درجه‌ی فارنهایت و دمای ورودی آب به داخل دیگ که گرمای لازم را به اتاق منتقل کرده است برابر 160 درجه فارنهایت در نظر گرفته می‌شود؛ به عبارت دیگر اختلاف دمای آبگرم خروجی از دیگ و آب برگشت داده شده از ساختمان برابر 20 درجه فارنهایت است. نحوه‌ی گرم شدن اتاق توسط رادیاتور به صورت جابه‌جایی آزاد یا طبیعی می‌باشد. هوای بالای رادیاتور معمولا به دلیل گرم شدن سبک شده و به طرف بالا حرکت می‌کند و هوای سرد طرف مقابل اتاق جایگزین آن می‌شود به همین ترتیب یک چرخش طبیعی در جریان هوای اتاق به وجود آمده و دمای تمامی نقاط اتاق بالا رفته و اتاق گرم می‌شود.

برای اطلاعت بیشتر درباره شیر ترموستاتیک رادیاتور می توانید مقاله شیر ترموستاتیک چیست؟ را مطالعه نمایید.

کاربرد رادیاتور

رادیاتور شوفاژ فاقد هرگونه موتور یا وسیله برقی است پس نمی‌توان توسط رادیاتور شوفاژ دمای اتاق را کنترل کرد. میزان رطوبت نسبی اتاق نیز قابل کنترل نمی‌باشد. اصولا وقتی هوای اتاق گرم می‌شود میزان درصد رطوبت نسبی کاهش می‌یابد. به عبارت دیگر رادیاتور شوفاژ میزان رطوبت نسبی اتاق را کاهش می‌دهد. و بایستی توسط افزودن بخار به هوای اتاق میزان رطوبت مورد نیاز انسان را تامین نمود. به طور کلی در زمستان فضاهایی که کنترل دما و در صد رطوبت نسبی در آن‌ها اهمیت زیادی ندارد می‌توان از رادیاتور شوفاژ استفاده نمود. (هرچند دمای اتاق در سیستم رادیاتوری به راحتی و به کمک کنترل کننده‌های الکتریکی و مکانیکی قابل کنترل است.)

انواع رادیاتور

رادیاتور ها در انواع مختلفی نظیر رادیاتور شوفاژ چدنب، پنلی، پره ای، قرنیزی، برقی و حوله خشک کن طراحی و تولید می شوند که در ادامه به بررسی هر یک از آن ها خواهیم پرداخت:

رادیاتور چدنی

خط تولید رادیاتورهای چدنی به دلیل پایین بودن راندمان حرارتی و بالا بودن وزن آن‌ها برچیده شده و تقریبا منسوخ شده می‌باشد. عملکرد این نوع از شوفاژ ها به این گونه است که گرما را توسط لوله کشی به داخل اتاق‌ها هدایت نموده و وارد رادیاتورهای مستقر در اتاق می‌کنند. این رادیاتورها گرما را به اتاق منتقل کرده و در نتیجه دمای آب را کاهش می‌ دهند. آب توسط لوله برگشت به طرف موتورخانه رفته و برای جذب مجدد گرما به داخل دیگ هدایت می‌شود و بار دیگر این سیکل تکرار خواهد شد.

رادیاتور پنلی فولادی

رادیاتور پنلی که با عنوان رادیاتور فولادی نیز شناخته می شود به جهت تأمین حرارت مورد استفاده قرار می گیرند. این مدل از شوفاژ رادیاتور دارای ظاهر زیبا بوده و از وزن کمی برخوردار است، به همین دلیل فضای زیادی را اشغال نمی کند. رادیاتورهای پنلی نسب به رادیاتور نوع پره ای دارای بازدهی گرمایشی بیشتری هستند و نحوه انتقال گرما در رادیاتور فولادی به این صورت است که هوا به صورت یکنواخت گرم می شود. تنها ایرادی که به این رادیاتورها می توان گرفت عدم قابلیت تعویض پنل در صورت سوراخ شدن و زنگ زدگی می باشد. 

رادیاتور آلومینیومی

رادیاتور آلومینیومی از جنس آلیاژ محکم و یه صورت پره ای هستند که هر یک از این پره ها دارای ارزش حرارتی هستند. از قابلیت های خوبی که برای این نوع از رادیاتور شوفاژ ها وجود دارد امکان زیاد و کم کردن پره ها بر اساس متراژ فضای موردنظر می باشد. پره های این نوع از رادیاتور از جنس آلومینیومی و با فولادی می باشد. این شوفاژ ها بر خلاف رادیاتور های فولادی این امکان را دارند که در صورت سوراخ شدن و یا زنگ زدگی آنها را تعویض نمود. البته به دلیل این جنسی که دارند کمتر دچار زنگ زدگی خواهند شد به همین سبب در محیط های مرطوبت از جمله حمام از آنها استفاده می شود. 

رادیاتور حوله خشک کن

همانطور که از نام این مدل رادیاتورها مشخص است برای خشک کردن حوله در حمام نصب و مورد استفاده قرار می گیرند. از ویژگی های منحصر به فردی که شوفاژ حوله خشک کن دارد راندمان بالای آن با مصرف انرژی پایین می باشد. جنس این حوله خشک کن ها نیز معمولا شیشه ای، استیل و یا آلومینیومی می باشد. این رادیاتور به دلیل کاهش رطوبت و بهره مندی از حرارت بهینه یکی از رایج ترین شوفاژ ها برای نصب و استفاده در حمام ها می باشد. نحوه نصب آن ها نیز به صورت دیواری بوده علاوه بر حوله سایر لباس ها، جوراب و... را نیز می توان بر روی آن خشک کرد.

رادیاتور قرنیزی

یکی از جدیدترین نوع شوفاژ ها رادیاتور قرنیزی می باشد که به صورت قرنیز در لبه های پایین دیوار نصب می گردند. داخل این قرنیزهای حرارتی لوله های آب گرم وجود دارد که سبب ایجاد گرمایش در محیط می شوند. نحوه عملکرد آنها به این گونه است که پس از اینکه آب موجود در لوله ها سرد شد به وسیله لوله رفت و برگشت به پکیج برمی گردند و این چرخه به صورت مدام ادامه دارد.از ویژگی های خوب آنها اشغال نکردن فضا، تنوع مدل و رنگ، احتمال نشتی پایین، مقاومت بالا مقابل انبساط و... می باشد. همچنین رادیاتور قرنیزی نیازی به لوله کشی زیاد و پرهزینه نیستند که مزیت های این نوع از شوفاژ محسوب می گردد.

رادیاتور برقی

شوفاژ برقی برای کارکردن نیازی به یک سیستم حرارت مرکزی ندارند و انرژی خود را مستقیما از برق می گیرند. این رادیاتورها در شکل های مختلفی مخصوصا به صورت پره ای طراحی می شوند. از ویژگی های رادیاتور برقی می توان به قابلیت حمل و نقل آسان آن اشاره نمود و دسترسی راحتی دارند. اما از نقص هایی که دارند راندمان پایین و مصرف برق بالا نسبت به سایر دیگر شوفاژ رادیاتورها می باشد.

محل نصب رادیاتور یا شوفاژ

بهترین محل نصب رادیاتور در زیر پنجره یا کنار دیوارهای خارجی است. علت این است که توسط رادیاتور شوفاژ در فصل زمستان دائما گرما به اتاق افزوده می‌شود ولی دمای اتاق بالا نمی‌رود و این دما ثابت می‌ماند چون بخش بیش‌تری از گرمای تولید شده تلف می‌شود.

چگونه جلوی تلفات حرارتی داخل محیط را بگیریم تا محیط توسط شوفاژ سریع گرم شود؟

تلفات حرارتی از دو طریق انجام می‌گیرد، یکی تلفات حرارتی ناشی از جداره‌ها از قبیل سقف، کف و دیوار و پنجره و... دیگری تلفات حرارتی ناشی از نفوذ هوای سرد از درزهای پنجره می‌باشد. به عبارت دیگر چه بخواهیم و نخواهیم این تلفات حرارتی صورت می‌گیرد. ما فقط می‌توانیم میزان آن را کاهش دهیم ولی نمی‌توانیم آن را به طور کامل حذف نماییم. پس بهتر است رادیاتور را در زیر پنجره نصب کنیم تا مقداری از حرارت رادیاتور صرف تلفات پنجره و جدارها شود و بخشی که باقی می‌ماند اتاق را گرم کرده و دمای ان را در حدی مناسب نگه دارد و بتوانیم در نزدیکی پنجره از اتاق استفاده نماییم. اگر رادیاتور در خلاف ضلع پنجره نصب شود به دلیل سردی محیط اطراف پنجره استفاده از آن محیط خالی از اشکال نمی‌باشد.

پیشنهاد دیگری که در اینجا مطرح است این می‌باشد که در حد امکان پنجره‌ها دارای شیشه دوبل یا دو لایه باشند. استفاده از شیشه دوجداره علاوه بر اینکه سبب عایق صدا خواهد بود. همچنین میزان ضریب انتقال حرارت شیشه را به حد نصف می‌رساند در نتیجه تلفات حرارتی کاهش می‌یابد و سبب صرفه جویی در مقدار پره‌های رادیاتور می‌شود و در فصل زمستان از خیس شدن شیشه در سطح داخل اتاق جلوگیری می‌کند. چون سطح شیشه در فصل زمستان یک لایه سرد است در اثر تماس بخار آب در داخل اتاق با آن در روی شیشه آب جاری می‌شود. ولی وقتی که شیشه دوجداره باشد سطح داخلی آن گرم شده و میعان در سطح شیشه اتاق نخواهد افتاد.