بویلر چیست؟

بویلر:

بویلر (یا همان دیگ) وسیله است که در آن سیال عامل (معمولا آب) گرم شده و یا به نقطه‌ی جوش خود می‌رسد. بویلر یک مخزن تحت  فشار است که سیال در آن به درجه حرارت مورد نظر رسیده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. بویلرها معمولا برای تولید بخار و آبگرم استفاده می‌شوند.

در این مقاله بخوانید: مزایا و معایب دیگ چدنی

بویلرها به دو نوع لوله آبی (واترتیوب)  و لوله آتشی (فایر تیوب) تقسیم می شوند:

-دیگ بخار لوله آبی (watertube):
در بویلرهای واترتیوب آب داخل لوله ها جریان دارد و آتش از بیرون به لوله ها می خورد که باعث گرم شدن آب می شود. در حقیقت آتش تولید شده به وسیله مشعل در کوره یک جریان گاز داغ را ایجاد می کند که تمام لوله ها را دربرمی گرد. این نوع بویلر برای فشار کارهای بسیار بالا استفاده می شود.

-دیگ بخار لوله آتشین (firetube):
بویلر فایرتیوب دارای لوله فولای بلندی است که گاز داغی در کوره تولید شده را از داخل لوله ها عبور می دهد و آبی که باید بخار و یا گرم شود را در اطراف آن جریان و سیرکوله می نماید.

در این مقاله نیز بخوانید: سیستم های هیت پمپ

دسته بندی بویلرها:

بویلرها به صورت زیر به کلاس‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

1. از نظر محل کاربرد:
تولید برق، حمل و نقل (لوکوموتیو)، گرمایش، پخت مواد، استریل کردن مواد و ...

2. از نظر فشار کاری:
فشار پایین تا متوسط، فشار بالا و فشارهای فوق بحرانی. مقادیر عددی مربوط به این دسته بندی با توجه به نوع بویلرها و خانواده آن‌ها متفاوت است.

3. با توجه به محل تولید شدن بخار (درون لوله های بویلر یا خارج از لوله ها):
به دو دسته Water Tube و Fire Tube تقسیم می‌شوند. در نوع  فایرتیوب، بخار در بیرون لوله‌ها تشکیل می‌شود و گازهای داغ، درون لوله‌ها حرکت می‌کنند اما در بویلرهای واترتیوب، بخار درون لوله‌های بویلر تشکیل شده و گازهای داغ در خارج از لوله‌ها حرکت می‌کنند. در صورتی که بویلر برای تولید آبگرم باشد نیز به همین منوال عمل می‌شود.

4. از نظر نوع سیرکولاسیون سیال:
سیرکولاسیون طبیعی، یک طرفه‌ی اجباری و ترکیبی.
این دسته بندی بیش‌تر در مورد بویلرهای Water Tube کاربرد دارد. در صورت استفاده از سیرکولاسیون طبیعی هزینه‌ای برای سیرکولاسیون سیال درون لوله‌های بویلر پرداخت نمی‌کنیم. از روش‌های ترکیبی برای اطمینان از سیرکولاسیون درون لوله‌ها استفاده می‌شود. از روش یک طرفه‌ی اجباری زمانی استفاده می‌شود که درون بویلر درام قرار ندارد.

5. از نظر روش احتراق

6. از نظر نحوه‌ی ساخت:
بویلرها از این نظر به دو دسته‌ی ساخته شده در محل (Field Erected) و ساخته شده در کارخانه (Workshop Assembled) تقسیم می‌شوند. صنایع بزرگ و بخش‌هایی مثل نیروگاه ها، معمولاً از دسته Field Errected استفاده می‌کنند. بویلرهای کوچک Fire Tube با ظرفیت تا 30 تن در ساعت به صورت ساخته شده در کارخانه می‌باشد. بویلرهای Water Tube نیز با ظرفیت‌های بالایی که دارند، به هر دو صورت ساخته شده در کارخانه و ساخته شده در محل موجود می‌باشند.
لازم به ذکر است که تصمیم گیری در مورد نحوه ی ساخت بویلرها، بر اساس هزینه و توانایی انتقال آن‌ها صورت می‌گیرد.

7. از نظر نوع سوخت مصرفی:
سوخت جامد، مایع و گاز.