اسیدشویی مبدل حرارتی

اسیدشویی مبدل حرارتی روشی است برای برطرف کردن جرم، رسوب و زنگ زدگی هایی که در طول کار روی سطوح داخلی مبدل حرارتی جمع می شوند. در این فرآیند، محلولی اسیدی با غلظت کنترل شده در مدار مبدل به گردش درمی آید تا رسوبات حل شده و مسیر جریان تمیز شود. پس از پایان واکنش، مبدل با آب شسته و محلول باقی مانده خنثی می گردد تا دوباره با بالاترین بازده در مدار قرار گیرد. این کار باعث بهبود انتقال حرارت و کاهش مصرف انرژی در سیستم می شود.

مراحل اسیدشویی مبدل حرارتی

فرآیند اسیدشویی مبدل حرارتی باید طبق یک ترتیب مشخص انجام شود تا رسوبات به طور کامل حذف شوند و آسیبی به ساختار فلزی دستگاه وارد نگردد. در ادامه مراحل اصلی اسیدشویی بررسی شده است:

1. آماده سازی سیستم: ابتدا مبدل از مدار اصلی خارج می شود و تمام سیالات داخلی آن تخلیه می گردد. این کار برای جلوگیری از واکنش ناخواسته بین اسید و مواد باقی مانده ضروری است. پس از آن، مسیرها و اتصالات از نظر نشتی و سلامت بررسی می شوند.
2. برقراری مدار شست وشو: سپس ورودی و خروجی مبدل به یک مدار بسته شامل پمپ، شیلنگ مقاوم و مخزن اسید متصل می شوند. این مدار امکان گردش مداوم محلول را فراهم می کند تا تماس اسید با سطوح رسوب گرفته به شکل یکنواخت انجام شود.
3. گردش محلول اسیدی: در این مرحله، محلول اسیدی با دبی و فشار مشخص در سیستم به گردش درمی آید. در طول عملیات پارامترهایی مانند دما،pH  و شدت واکنش به طور مداوم کنترل می شوند تا از خوردگی احتمالی یا واکنش بیش از حد جلوگیری شود.
4. مرحله خنثی سازی: پس از آنکه رسوبات به طور کامل حل شدند، محلول اسیدی از مدار تخلیه می شود و برای جلوگیری از باقی ماندن اثرات اسید، محلول قلیایی رقیق در سیستم به گردش درمی آید تا محیط خنثی شود.
5. آبکشی و آزمون نهایی: در آخر کل مدار با آب تمیز شست و شو داده می شود تا هیچ اثری از مواد شیمیایی باقی نماند. سپس عملکرد حرارتی و وضعیت نشتی مبدل بررسی شده و در صورت تایید، دستگاه آماده بهره برداری مجدد خواهد بود.

برای اطلاع از نحوه اسیدشویی چیلر نیز می توانید مقاله مربوطه در سایت تهویه مطبوع مهاجر را مطالعه نمایید.

انتخاب نوع اسید و بازدارنده در مبدل حرارتی

در فرآیند اسیدشویی تعیین نوع اسید و افزودنی های مناسب نقش اساسی در کیفیت کار و حفظ سلامت تجهیزات دارد. انتخاب اشتباه می تواند به جای حذف رسوب، باعث تخریب سطح فلز شود. معمولا برای از بین بردن رسوبات آهکی یا کربناتی از اسید کلریدریک با غلظت کنترل شده (حدود 5 تا 10 درصد) استفاده می شود. همچنین در مبدل هایی که از جنس استنلس استیل یا آلومینیوم ساخته شده اند به دلیل حساسیت این فلزات در برابر کلرید از اسیدهای ملایم تری مانند فسفریک یا سیتریک استفاده می شود.

همچنین برای کاهش احتمال خوردگی همزمان با محلول اسیدی از بازدارنده های ویژه ای به نام مهارکننده خوردگی استفاده می شود. این مواد با ایجاد یک لایه نازک محافظ روی سطح فلز، مانع تماس مستقیم اسید با بدنه مبدل می شوند و به همین جهت مراحل تمیزکاری بدون آسیب به ساختار فلزی انجام می گیرد.

مزایا اسیدشویی مبدل حرارتی

اسیدشویی مبدل حرارتی مزایای بسیاری به همراه دارد که شامل موارد زیر است:

• افزایش راندمان حرارتی: با حذف رسوبات و جرم، انتقال حرارت به حالت اولیه باز می گردد و عملکرد دستگاه بهینه می شود.
• کاهش مصرف انرژی: مبدل تمیز نیاز به انرژی کمتری برای دستیابی به دمای مطلوب دارد و در نتیجه هزینه های بهره برداری کاهش می یابد.
• جلوگیری از خوردگی و خرابی زودرس: حذف رسوبات و ترکیبات خورنده از آسیب به سطوح فلزی جلوگیری می کند.
• بهبود جریان سیال و کاهش افت فشار: تمیز شدن مسیرها باعث جریان یکنواخت تر و عملکرد پایدار سیستم می شود.
• کاهش هزینه های تعمیر و توقف تولید: با نگهداری منظم و اسیدشویی دوره ای، احتمال خرابی ناگهانی به حداقل می رسد.
• افزایش طول عمر تجهیزات: انجام صحیح اسیدشویی باعث حفظ کیفیت متریال و افزایش عمر مفید مبدل حرارتی می شود.

نکات ایمنی در اسیدشویی مبدل حرارتی

رعایت اصول ایمنی در زمان اسیدشویی مبدل حرارتی اهمیت زیادی دارد چون کوچک ترین سهل انگاری ممکن است باعث آسیب به افراد یا تجهیزات شود. نکات زیر مهم ترین مواردی هستند که باید حتما رعایت شوند:

• استفاده از وسایل ایمنی فردی: دستکش ضداسید، عینک محافظ، ماسک تنفسی و لباس کار مخصوص الزامی است.
• تهویه مناسب محیط: محل انجام کار باید جریان هوای کافی داشته باشد تا بخارات اسید در فضا پخش نشوند.
• عدم تماس مستقیم با اسید: از تماس اسید با پوست و چشم به شدت خودداری کنید و در صورت تماس فورا محل را با آب فراوان بشویید.
• روش صحیح ترکیب اسید و آب: همیشه اسید را به آب اضافه کنید نه برعکس زیرا ریختن آب روی اسید باعث پاشش و واکنش خطرناک می شود.
• آمادگی برای شرایط اضطراری: وجود دوش ایمنی، جعبه کمک های اولیه و مواد خنثی کننده در نزدیکی محل کار ضروری است.

نتیجه گیری

اسیدشویی مبدل حرارتی یکی از مهم ترین مراحل نگهداری و سرویس تجهیزات صنعتی به شمار می رود. این روند با حذف رسوبات و آلودگی های داخلی، انتقال حرارت را بهبود داده و از افزایش فشار یا افت بازده جلوگیری می کند. انتخاب صحیح اسید و بازدارنده، اجرای اصولی مراحل شست وشو و رعایت کامل نکات ایمنی، سه رکن اصلی در موفقیت این عملیات هستند. انجام منظم اسیدشویی نه تنها عمر مفید مبدل را افزایش می دهد بلکه در بلندمدت موجب صرفه جویی قابل توجهی در انرژی و هزینه های تعمیراتی خواهد شد.